Skąd się biorą upławy?

Określenie upławy ogólnie dotyczy każdego rodzaju wydzieliny z dróg płciowych z wyjątkiem krwi. Jest to jedna z najczęściej zgłaszanych przez pacjentki dolegliwości podczas wizyty u ginekologa.

Joanna Szymkowiak: Upławy są objawem nieswoistym, mogą ale nie muszą, być sygnałem stanu patologicznego toczącego się w drogach płciowych. Niekiedy nawet dość obfita wydzielina może być zjawiskiem fizjologicznym, tak na przykład  dzieje się w ciąży, kiedy zjawiskiem zupełnie naturalnym jest obecność w pochwie białawej, dość obfitej, bezwonnej wydzieliny.

Przyczyny upławów oraz miejsce ich pochodzenia mogą być bardzo różne.

Mogą występować upławy o punkcie wyjścia z przedsionka pochwy, z pochwy, szyjki macicy, trzonu macicy lub jajowodów. Przyczyną upławów może być nadmierna wydzielina gruczołów, zwiększone przesiękanie, wysięk zapalny lub nowotworowy, urazy lub ciała obce.

Upławy przedsionkowe

Fizjologicznie występują w stanie podniecenia seksualnego jako wydzielina produkowana głównie przez gruczoły przedsionkowe większe.

Patologiczne upławy przedsionkowe mogą być wynikiem nadmiernego wydzielania gruczołów lub występować  przy obecności stanów zapalnych sromu i pochwy jak zapalenie grzybicze, bakteryjne lub rzęsistkowe.

Upławy pochwowe

Patologiczne upławy z pochwy wywołane są  przez  podrażnienia mechaniczne-jak obecność ciała obcego, podrażnienia chemiczne – reakcja na środki pokrywające prezerwatywy, środki plemnikobójcze lub przez zapalenie pochwy

Zapalenia pochwy o najczęstszej etiologii to zapalenia bakteryjne, grzybicze, rzęsistkowe oraz atroficzne.

1. Bakteryjne zapalenie pochwy

Najczęściej wywoływane przez G. vaginalis, beztlenowce, E.coli, gronkowce, paciorkowce. Często obecna jest wydzielina białawo-szara o nieprzyjemnym „rybim” zapachu,  w bardzo zaawansowanych przypadkach  mogą być obecne znacznie dolegliwości bólowe z bolesnością podczas współżycia, trudnościami  w oddawaniu moczu oraz z ropnymi upławami o bardzo nieprzyjemnym zapachu.

2. Grzybicze zapalenie pochwy

Grzyby kolonizujące pochwę są warunkowo chorobotwórcze, tzn kolonizacja przebiega przeważnie bezobjawowo. W przypadku  wystąpienia czynników usposabiających jak  zaburzenia hormonalne, zaburzenia przemiany materii (np. cukrzyca), podrażnienia termiczne i chemiczne, stosowanie doustnej antykoncepcji, ciąża, leczenie sterydami, antybiotykami może dojść do wystąpienia objawów stanu zapalnego. Charakterystyczne objawy to świąd pochwy i sromu, pieczenie, obrzęk, silne zaczerwienienie  oraz białawe, grudkowate naloty przylegające do tkanek pochwy i sromu.

3. Rzęsistkowe zapalenie pochwy

Jest to infekcja przenoszona głównie droga płciową wywołana przez pierwotniaka – rzęsistka pochwowego.  Zakażenie pierwotne powoduje wystąpienie ostrego rzęsistkowego zapalenia pochwy cechującego się obecnością znacznych dolegliwości  takich jak pieczenie, uczucie gorąca, zaczerwienienie nabłonka pochwy, świąd oraz ropnych upławów o nieprzyjemnym zapachu. Jeżeli zakażenie ostre nie jest leczone może przejść w stadium przewlekłe charakteryzujące się brakiem objawów lub nielicznymi objawami. Sytuacja taka  zagraża w każdej chwili przejściem w ostrą fazę zakażenia.

4. Atroficzne zapalenie pochwy

Może być wynikiem zarówno sytuacji fizjologicznej  jak i stanów patologicznych. Wynika ono ze zmniejszonej ilość estrogenów czy to samoistnego, jak ma to miejsce  w dzieciństwie oraz  po menopauzie, czy sztucznego, wywołanego np usunięciem jajników. Brak estrogenów prowadzi do ścieczenia śluzówki pochwy a co za tym idzie wzrostu jej podatności na urazy, z drugiej strony do niedoboru glikogenu i zaniku wytwarzania kwasu mlekowego. Obie te sytuacje powodują brak ochrony pochwy przed urazami mechanicznymi i drobnoustrojami.

Upławy szyjkowe

Wydzielina z szyjki macicy podlega regulacji hormonalnej. W fazie owulacji następuje zwiększone wydalanie śluzowej, bezbarwnej wydzieliny. Przy obecności zmian na szyjce macicy takich jak duże nadżerki, pęknięcia szyjki możliwe jest nasilonege wydzielanie wydzieliny szyjkowej do pochwy. Przy obecności zmian takich jak polip szyjkowy lub procesy nowotworowe wydzielina może być krwisto podbarwiona. W zakażeniach bakteryjnych (rzeżączka, chlamydioza) upławy mają charakter ropny.

Upławy z błony śluzowej macicy

Są zawsze objawem patologicznym wskazującym na obecność w jamie macicy zmian przerostowych, nowotworowych, zapalnych  lub resztek po poronieniu.

Upławy z jajowodów

Występują bardzo rzadko przy zmianach zapalnych lub nowotworowych jajowodu.

Reasumując wystąpienie wydzieliny z dróg płciowych innej niż opisana powyżej wydzielina fizjologiczna powinno skłonić do wizyty i zasięgnięcia porady u ginekologa.